KĄCIK LOGOPEDYCZNY…
…jak stymulować i rozwijać mowę dziecka.
Prawidłowy rozwój mowy dziecka wpływa na globalny rozwój jego osobowości. Dziecko poznaje otaczający świat dzięki rozumieniu mowy, a umiejętność mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, uczucia, pragnienia, emocje. Rozwój mowy dziecka przyspieszają częste kontakty słowne z otoczeniem. Zaniedbania w tym względzie mogą spowodować opóźnienie mowy lub jej zaburzenia.
Rodzice często zastanawiają się, czy ich dziecko prawidłowo się rozwija. Dotyczy to również mowy. Trzeba pamiętać, że każde dziecko jest inne, a tempo jego rozwoju jest indywidualne i niepowtarzalne.
Niezwłocznie należy udać się do logopedy, gdy:
- dziecko podczas artykulacji wsuwa język między zęby lub ociera nim o wargę;
- niepokojące są zmiany anatomiczne w budowie narządów mowy;
- istnieją wątpliwości, czy dziecko dobrze słyszy;
- dziecko nawykowo mówi przez nos;
- dziecko po ukończeniu 4 lat zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne:
-„d” na „t”- np. zamiast domek mówi tomek,
-„w” na „f” ,
-„g” na „k”,
-„b” na „p”;
- dziecko pod koniec 3 roku życia nie wymawia którejkolwiek z samogłosek ustnych: a, o, u, e, i, y;
- dziecko zniekształca głoski;
- dziecko wyraźnie się jąka (miewa częste blokady i uporczywe powtarzanie jakiejś głoski lub utrudniony start mowy). Jeżeli jednak zauważymy u dziecka lekkie zacinanie czy powtarzanie sylab – nie wpadajmy w panikę – może to być typowa, fizjologiczna niepłynność mowy.
WSKAZÓWKI LOGOPEDYCZNE DLA RODZICÓW
Istotnym elementem profilaktyki wad wymowy jest świadomość Rodziców i najbliższego otoczenia dziecka. Poniżej prezentuję tzw. przykazania logopedyczne:
1.ZWRÓĆ UWAGĘ NA SPOSÓB ODDYCHANIA DZIECKA. Wdech i wydech przy spoczynku lub milczeniu powinien się odbywać przez nos. Jeśli przy oddychaniu dziecko ma otwartą buzię, powinno Cię to zaniepokoić.
2. ABY DOBRZE MÓWIĆ, TRZEBA DOBRZE SŁYSZEĆ. Jeśli musisz powtarzać polecenie lub prośby kierowane do dziecka, sprawdź Jego słuch.
3. MÓWIĄC DO DZIECKA, NIE SPIESZCZAJ FORM WYRAZÓW. Tylko właściwa wymowa i zachowanie poprawnych form gramatycznych dadzą pożądany efekt w postaci prawidłowej wymowy.
4. ZWRÓĆ UWAGĘ NA BUDOWĘ JĘZYKA, WARG, POLICZKÓW, PODNIEBIENIA (miękkiego i twardego) oraz JĘZYK. Jeśli masz wątpliwości co do ich wyglądu, ułożenia, wielkości czy ruchliwości, udaj się do specjalisty po konsultację.
5. CODZIENNIE CZYTAJ DZIECKU NA GŁOS, przynajmniej 20 minut, dziecko poprawia swoją wymowę, doskonali ją, starając się naśladować to, co słyszy od otoczenia. Dzięki głośnemu czytaniu dorosłego dziecko także wzbogaca swoje słownictwo, ćwiczy pamięć werbalną, zdolność koncentracji uwagi, umiejętność budowania zdań.
6. PODCZAS CZYTANIA NIECH TWOJE DZIECKO OPOWIADA treść ilustracji, naśladuje różne odgłosy (np. szum wiatru, pukanie, odgłosy zwierząt). Wyrazy dźwiękonaśladowcze są doskonałym ćwiczeniem usprawniającym narządy artykulacyjne, przygotowują dziecko do wymowy kolejnych głosek.
7. ZACHĘCAJ DZIECKO DO NAUKI WIERSZY NA PAMIĘĆ ORAZ RYMOWANEK. Jest to doskonała forma ćwiczeń utrwalających wyrazistą wymowę. Rytm i koordynacja mają ogromne znaczenie dla rozwoju, płynnej zrozumiałej mowy.
8. WPROWADŹ DO ZABAWY GIMNASTYKĘ BUZI I JĘZYKA. Ćwiczenia logopedyczne nie muszą być nudne! Niech to będzie zabawa dla Ciebie i dziecka.
9. ĆWICZENIA WYKONUJCIE SYSTEMATYCZNIE. Tylko wtedy przyniosą one oczekiwany efekt. Ćwiczyć można zawsze i wszędzie, nie musi się to odbywać w wyznaczonym, ustalonym czasie. Jest to nawet niewskazane, gdyż dziecko nie powinno traktować takich ćwiczeń jak obowiązku.
10. STARAJ SIĘ BY ROZMOWA BYŁA PRZYJEMNOŚCIĄ. Unikaj nieustannego poprawiania wymowy dziecka. Dziecko ciągle upominane wycofuje się z kontaktów słownych.
Im sprawniejsze będą narządy artykulacyjne (język i wargi), tym doskonalsza będzie mowa. Wymówienie każdej głoski wymaga innego ułożenia narządów mowy.
GIMNASTYKA JĘZYKA- przykładowe ćwiczenia (ćwiczymy przed lustrem, buźka otwarta):
powitanie – język wita się z noskiem, wysuwamy jęzorek i kierujemy w stronę nosa; potem w stronę brody;
wahadło – dotykamy czubkiem języka na przemian kąciki ust;
kółko – oblizujemy usta;
zasłonka – szeroki język zakrywa górne zęby, potem dolne;
mycie – myjemy językiem ząbki górne, potem dolne;
liczenie – czubkiem języka dotykamy kolejno górne ząbki;
skoczek – język skacze na przemian po górnym i dolnym dziąsełku;
sufit – malujemy językiem podniebienie – sufit w buzi przesuwamy język od dziąsła w kierunku gardła;
przyklejka – język przyklejamy do podniebienia, naśladujemy ssanie cukierka;
konik – kląskamy, naśladujemy konika;
rurka – próbujemy zwinąć język w rurkę;
łyżeczka – język układamy w kształt łyżeczki, boki i czubek uniesione; próbujemy utrzymać mały cukierek.
*Wyćwiczenie boków języka jest potrzebne do prawidłowej wymowy wielu głosek. Próbuj i nie poddawaj się!
